- 1️⃣ Jellied Eels – węgorz w galarecie z czasów biednej Anglii
- 2️⃣ Black Pudding – kaszanka w angielskim wydaniu
- 3️⃣ Stargazy Pie – rybie głowy wyglądające z ciasta
- 4️⃣ Haggis – szkocki klasyk dostępny także w Londynie
- 5️⃣ Pie and Mash z Liquor – dziwny sos, który dzieli smakoszy
- 6️⃣ Marmite – pasta, którą się kocha albo nienawidzi
- 7️⃣ Bubble and Squeak – recykling w kuchni brytyjskiej
Londyn to jedno z najbardziej kosmopolitycznych miast na świecie – mieszanka kultur, języków i… smaków. Choć brytyjska kuchnia nie cieszy się szczególnie dobrą opinią wśród turystów, ci, którzy zdecydują się wyjść poza klasyczne fish & chips, mogą natrafić na potrawy naprawdę zaskakujące. Wśród dań serwowanych zarówno w tradycyjnych pubach, jak i nowoczesnych restauracjach, znajdziemy propozycje, które balansują na granicy kulinarnego eksperymentu i… wyzwania dla żołądka.
Niektóre z tych potraw mają swoje korzenie w ubogiej przeszłości robotniczego Londynu, inne to efekt szkockich, walijskich czy irlandzkich wpływów. Są też dania powstałe z potrzeby wykorzystania wszystkich części zwierząt – dziś wydające się nieco ekstremalne, ale kiedyś będące podstawą codziennego wyżywienia.
W tym artykule przyjrzymy się najdziwniejszym potrawom, które możesz znaleźć w Londynie – niekoniecznie po to, by je pokochać, ale by choć raz spróbować i… mieć co opowiadać po powrocie. Smacznego – albo przynajmniej: powodzenia!
1️⃣ Jellied Eels – węgorz w galarecie z czasów biednej Anglii
🏛 Sztuka za 0 funtów?
👉 10 darmowych muzeów, które naprawdę warto odwiedzić
Co to takiego?
Jellied Eels to ugotowany węgorz zalany galaretą, który podaje się na zimno. Brzmi dziwnie? 🤔 Jeszcze dziwniej wygląda – śliskie kawałki ryby w przezroczystej masie przypominającej coś między rybną przekąską a eksperymentem chemicznym. A jednak to jedno z najbardziej klasycznych dań East Endu!
Skąd się wzięło?
👷 W XVIII wieku był to codzienny posiłek robotników – węgorze łowiono z Tamizy, były tanie i łatwo dostępne. Galareta powstawała naturalnie podczas gotowania, więc danie nie wymagało drogich składników. Idealne w czasach kryzysu!
Jak smakuje?
To już temat sporny 😅 Dla niektórych to delikatne, lekko octowe mięso, które z galaretą tworzy całkiem ciekawą kompozycję. Dla innych – coś, czego lepiej nie próbować przed lunchem. Ale jedno jest pewne: to smak, którego się nie zapomina!
Gdzie spróbować?
📍 Szukaj w tradycyjnych pie and mash shops – np. w:
- Bethnal Green
- Hackney
- Tower Hamlets
2️⃣ Black Pudding – kaszanka w angielskim wydaniu
Co to takiego?
Black Pudding to nic innego jak brytyjska wersja kaszanki – zrobiona z krwi wieprzowej, tłuszczu i owsa lub jęczmienia. Serwowana jest najczęściej w plasterkach, podsmażona na chrupko i stanowi część klasycznego angielskiego śniadania 🍳.
Skąd się wzięła?
To danie ma bardzo długą historię – sięga jeszcze czasów średniowiecza. Wtedy nic się nie marnowało, więc krew zwierzęca była cennym składnikiem. Brytyjczycy postanowili ją połączyć ze zbożem i przyprawami, tworząc coś między kiełbasą a pasztetem.
Jak smakuje?
Ciemne, gęste i intensywne w smaku. 👃 Dobrze doprawiona kaszanka może być naprawdę smaczna – lekko słona, ziołowa, czasem z nutą pieprzu. Ale jeśli nigdy nie jadłeś nic z krwią… możesz się trochę zdziwić 😅
Jak się je?
Najczęściej:
- 🍽️ jako część full English breakfast
- 🥪 w bułce, z jajkiem i sosem
- 🥗 jako dodatek do nowoczesnych dań w restauracjach typu gastropub
Gdzie spróbować?
Znajdziesz ją praktycznie wszędzie – od pubów po hotelowe śniadania:
- The Breakfast Club (różne lokalizacje)
- Dishoom – wersja z indyjskim twistem
- każdy klasyczny pub serwujący full English
3️⃣ Stargazy Pie – rybie głowy wyglądające z ciasta
👨👩👧 Rodzinny wyjazd?
👉 10 miejsc dla dzieci, które pokochają także dorośli
Co to takiego?
Stargazy Pie to jedno z najbardziej osobliwych dań kuchni brytyjskiej, które zaskakuje już samym wyglądem. To placek rybny, z którego… wystają głowy ryb! Tak, dosłownie – rybie łby i ogony przebijają się przez warstwę ciasta i jakby „patrzą w niebo”, stąd nazwa: stargazy 🌌.
Skąd się wzięło?
Pochodzi z Kornwalii i związana jest z legendą o rybaku Tomie Bawcockeyu, który w czasie burzy uratował wioskę przed głodem. Pieczenie placka z rybami „patrzącymi w górę” miało być symbolem nadziei i odwagi ⚓🐟.
Co jest w środku?
W cieście znajdziesz:
- filety z sardeli lub makreli,
- jajka na twardo,
- ziemniaki,
- cebulę,
- zioła i masło.
Całość jest soczysta i aromatyczna, z nutą morza i chrupiącą skórką.
Jak smakuje?
Nie tak dziwnie, jak wygląda 😄 Jeśli lubisz ryby i klasyczne brytyjskie ciasta wytrawne, może Ci przypaść do gustu. Rybie głowy są zazwyczaj dekoracją i niekoniecznie do jedzenia, choć w niektórych wersjach jada się całe ryby.
Gdzie spróbować?
To rzadkość nawet w Londynie, ale:
- niektóre gastro puby serwujące regionalne dania,
- kornwalijskie restauracje lub pop-upy z kuchnią angielską,
- wydarzenia kulinarne z tradycyjnym menu
4️⃣ Haggis – szkocki klasyk dostępny także w Londynie
🌇 Widoki, które zapamiętasz na długo
👉 Punkty i tarasy widokowe w Londynie
Co to takiego?
Haggis to tradycyjna szkocka potrawa zrobiona z owczych podrobów (serce, wątroba i płuca), które są posiekane, zmieszane z cebulą, płatkami owsianymi, tłuszczem i przyprawami, a następnie gotowane w owczym żołądku. Tak, brzmi dość hardkorowo – ale to jeden z najważniejszych symboli szkockiej kuchni!
Skąd się wzięło?
Haggis to danie chłopskie – powstało z potrzeby wykorzystania całego zwierzęcia, bez marnowania czegokolwiek. Zyskało sławę dzięki szkockiemu poecie Robertowi Burnsowi, który poświęcił mu wiersz „Address to a Haggis”
Jak smakuje?
Zaskakująco dobrze! Mimo że skład brzmi ekstremalnie, smak przypomina dobrze doprawioną wędlinę lub mięsny farsz. Jest intensywny, pikantny i lekko ziarnisty, a do tego sycący.
Jak się podaje?
Najczęściej z klasycznymi dodatkami:
- 🥔 neeps and tatties – tłuczone ziemniaki i brukiew,
- 🥃 whisky – obowiązkowa w wersji „na bogato”,
- 🍳 lub jako część śniadania (np. zamiast black pudding).
Gdzie spróbować w Londynie?
Choć to danie szkockie, w Londynie da się je znaleźć – szczególnie:
- w pubach z regionalną kuchnią,
- podczas obchodów Burns Night (25 stycznia),
- w specjalistycznych sklepach z produktami szkockimi (np. Mac & Wild lub Boisdale).
5️⃣ Pie and Mash z Liquor – dziwny sos, który dzieli smakoszy
🦁 Zoo w centrum miasta?
👉 Zobacz, co czeka Cię w London Zoo
Co to takiego?
To jedno z najbardziej tradycyjnych londyńskich dań: prosty mięsny placek (pie) z ziemniaczanym puree (mash) i… zielonym sosem, który budzi najwięcej emocji. Ten sos, zwany liquor, nie ma nic wspólnego z alkoholem – to jasna, lekko zielona zupa z natki pietruszki, mąki i bulionu. Brzmi podejrzanie? Nie jesteś sam 😅
Skąd się wzięło?
Danie to wywodzi się z robotniczych dzielnic wschodniego Londynu i było dostępne niemal dla każdego – tanie, sycące i szybkie. Pie and mash serwowano masowo w specjalnych barach (pie shops), z których część działa do dziś.
Jak smakuje?
- 🥧 Mięsny placek – kruchy, z farszem z mielonej wołowiny, czasem z podrobami.
- 🥔 Mash – gładkie, klasyczne puree bez udziwnień.
- 🟢 Liquor – sos pietruszkowy, delikatnie ziołowy, trochę jak rzadki beszamel z nutą zieleni.
Niektórzy twierdzą, że liquor psuje cały talerz, inni – że to jego serce. Opinie są podzielone jak… sam sos
Gdzie spróbować?
📍 Klasyczne lokale, gdzie duch East Endu wciąż żyje:
- Manze’s Pie and Mash (Tower Bridge)
- F. Cooke (Hoxton)
- Arments (Walworth)
6️⃣ Marmite – pasta, którą się kocha albo nienawidzi
Co to takiego?
Marmite to gęsta, brązowa pasta o bardzo intensywnym smaku, wytwarzana z ekstraktu drożdżowego – czyli pozostałości po produkcji piwa 🍺. Serwuje się ją zazwyczaj cienką warstwą na grzance z masłem. Kluczowe słowo: cienką – bo ta pasta to smakowy granat! 💣
Dlaczego taka słynna?
To kulinarna ikona Wielkiej Brytanii – z hasłem reklamowym:
„Love it or hate it”
I trudno o lepsze podsumowanie. Marmite dzieli ludzi jak ananas na pizzy – nie ma środka. Albo się zakochasz… albo żałujesz, że w ogóle spróbowałeś.
Jak smakuje?
- Bardzo słone,
- gorzko-drożdżowe,
- z umami-bombą na końcu języka.
Dla niewprawionego podniebienia – może smakować jak kostka rosołowa rozpuszczona w keczupie sojowym 🧂😵
Jak się je?
Najczęściej tak:
- 🍞 na toście z masłem,
- 🧀 z serem cheddar w kanapce,
- 🍝 jako tajny składnik w sosach (naprawdę!).
Gdzie spróbować?
Marmite kupisz w każdym supermarkecie, w dziale z klasycznymi brytyjskimi produktami. Mini-słoiczki są dostępne nawet na lotniskach jako pamiątki 🛫
7️⃣ Bubble and Squeak – recykling w kuchni brytyjskiej
🚇 Metro, tramwaje, autobusy… i jak się w tym nie pogubić?
👉 Transport publiczny w Londynie – 12 pytań, które zadają turyści
Co to takiego?
Bubble and Squeak to klasyk kuchni brytyjskiej, który powstał z… resztek po niedzielnym obiedzie. Najczęściej to podsmażona mieszanka ziemniaków i warzyw kapustnych – zazwyczaj brukselki, kapusty lub jarmużu. Nazwa pochodzi od dźwięków, jakie danie wydaje na patelni: bulgotania i piszczenia 🫧🔊
Skąd się wzięło?
To danie rodem z czasów, kiedy nic nie mogło się zmarnować – a szczególnie po solidnym Sunday roast. Zamiast wyrzucać warzywa, podsmażano je z ziemniakami i przyprawami, tworząc coś na kształt warzywnego placka.
Jak smakuje?
Zaskakująco domowo i przyjemnie! 🏡
- chrupiące z zewnątrz,
- miękkie i kremowe w środku,
- z wyraźnym smakiem ziemniaka i lekko karmelizowanej kapusty.
To coś pomiędzy plackiem ziemniaczanym a warzywnym kotletem.
Jak się podaje?
- 🍳 jako dodatek do jajek sadzonych,
- 🥩 obok mięsa – np. kiełbasek lub bekonu,
- 🍽️ samodzielnie – z kleksem sosu lub chutneyem.
Gdzie spróbować?
Bubble and Squeak znajdziesz:
- w klasycznych pubach z angielskim śniadaniem,
- w lokalach z kuchnią domową (comfort food),
- albo… w domu Brytyjczyka w poniedziałek rano 😄
8️⃣ Deep-Fried Mars Bar – deser, który zaskakuje formą i smakiem
Co to takiego?
To prawdziwa legenda brytyjskiego street foodu – batonik Mars zatopiony w cieście i smażony na głębokim oleju. Tak, dobrze czytasz: czekoladowy baton, który trafia prosto do frytury 🛢️🍴 Efekt? Gorące, rozpuszczone wnętrze i chrupiąca, złota otoczka.
Skąd się wzięło?
Zaczęło się w Szkocji – w jednym z barów rybnych, gdzie ktoś dla żartu wrzucił Marsa do oleju. Pomysł był tak szalony, że… się przyjął! 😄 Dziś to kultowa przekąska, serwowana w barach typu fish & chips, szczególnie turystom szukającym ekstremalnych doznań kulinarnych.
Jak smakuje?
Czysta dekadencja 💣
- ciepła, płynna czekolada,
- ciągnący się karmel,
- otulone w delikatnie słonym cieście typu naleśnikowego lub tempura.
To coś jak połączenie pączka i batonika, tylko jeszcze bardziej słodkie i jeszcze bardziej szalone 🍩🍫
Jak się podaje?
- najczęściej: na ciepło, na tackach lub w papierze,
- czasem z dodatkiem lodów 🍨, bitej śmietany lub nawet… posypką.
Gdzie spróbować?
W Londynie nie jest aż tak popularny jak w Szkocji, ale znajdziesz go:
- w wybranych barach fish & chips,
- na targach ulicznych (np. Camden Market, Southbank),
- w lokalach serwujących „typowo brytyjskie szaleństwa”.
9️⃣ Tripe – flaczki po londyńsku, czyli smak dawnych czasów
Co to takiego?
Tripe to nic innego jak… flaki, czyli gotowana i pokrojona w paski błona żołądkowa krowy. Znane i w Polsce, ale w Wielkiej Brytanii – a zwłaszcza w starszych pokoleniach – to był kiedyś pełnoprawny klasyk obiadowy, obecny w codziennym menu rodzin robotniczych 👵👨🔧
Skąd się wzięło?
To potrawa z tradycją sięgającą średniowiecza. W czasach, gdy mięso było luksusem, flaki traktowano jako tani i pożywny zamiennik. Gotowano je powoli, często z dodatkiem cebuli, przypraw, octu lub mleka, i podawano z chlebem.
Jak smakuje?
Bardzo specyficznie 🫣
- delikatna, ale sprężysta konsystencja,
- lekko mleczny lub kwaśny posmak,
- zapach, który… trzeba polubić.
To danie typu love or hate. Dla wielu to wspomnienie dzieciństwa, dla innych – granica kulinarnej odwagi.
Jak się podaje?
W zależności od wersji:
- 🥣 w gęstym, mlecznym sosie,
- 🍅 w lekkim sosie pomidorowym,
- 🧂 z cebulką, octem i przyprawami.
Gdzie spróbować?
Choć to rzadkość, znajdziesz je w:
- starszych pubach z klasyczną kuchnią brytyjską,
- rzeźnickich sklepach z gotowymi daniami,
- lokalach typu Pie & Mash, które trzymają się tradycji.
🔟 Sheep’s Brain Sandwich – kanapka dla odważnych
Co to takiego?
Jak sama nazwa wskazuje – to kanapka z owczym mózgiem. To jedno z tych dań, które nie trafiło do przewodników turystycznych, ale można je spotkać w niszowych restauracjach i na targach z kuchnią bliskowschodnią lub pakistańską, obecnych w wielokulturowym Londynie 🌍
Skąd się wzięło?
To danie ma swoje korzenie w kuchni pakistańskiej, tureckiej i afgańskiej, gdzie mózg (nie tylko owczy) jest uważany za rarytas – bogaty w tłuszcz i bardzo delikatny. Do Londynu trafił z imigrantami, którzy przynieśli ze sobą odważne i autentyczne przepisy 🕌
Jak smakuje?
Zaskakująco… łagodnie
- kremowa, niemal masłowata konsystencja,
- delikatny, lekko słodkawy smak,
- przypomina połączenie pasztetu i jajek, tylko bardziej intensywne.
Dobrze doprawiony mózg zyskuje na aromacie – często z curry, kolendrą i chili 🌶️
Jak się podaje?
Najczęściej:
- 🥪 w kanapce z pitą lub bułką naan,
- 🍛 w curry jako jedno z dań w zestawie,
- 🧂 z dużą ilością przypraw i cebuli, by przełamać „tłusty” smak.
Gdzie spróbować?
To nie jest danie dla każdego pubu, ale jeśli chcesz spróbować:
- udaj się do Southall, Whitechapel lub Ilford – dzielnic z pakistańskimi i bangladeskimi restauracjami,
- zapytaj w menu o brain curry lub maghaz masala.
🧾 Podsumowanie
Londyn to miasto o bogatej i zróżnicowanej kulturze kulinarnej, które oferuje zarówno tradycyjne potrawy, jak i te mniej typowe, często związane z historią oraz lokalnymi tradycjami. Wśród nich znajdziemy zarówno dania z dawnych czasów, jak i nowoczesne eksperymenty gastronomiczne.
Warto spróbować choć raz takich specjałów jak węgorz w galarecie, kaszanka po angielsku, czy słynny pie and mash z charakterystycznym sosem liquor. Choć niektóre z tych potraw mogą wydawać się nietypowe, są one integralną częścią londyńskiego dziedzictwa kulinarnego.
Próbowanie lokalnych dań to doskonały sposób na lepsze poznanie kultury i tradycji miejsca. Niezależnie od tego, czy dany smak przypadnie Ci do gustu, czy nie – jest to wartościowe doświadczenie, które poszerza kulinarne horyzonty.
🎨 Myślisz, że Londyn musi być drogi? Wcale nie! Obejrzyj nasz film i poznaj 8 światowej klasy muzeów, które możesz odwiedzić całkowicie za darmo!
🏛️ Od dinozaurów po dzieła Van Gogha – odkryj kulturalne skarby Londynu bez wydawania funta!
🏰 Tower of London to jedno z najbardziej fascynujących miejsc w całej Wielkiej Brytanii – pełne legend, mrocznych historii i królewskiego blasku.
👑 Jeśli chcesz zobaczyć więcej niż tylko kilka zdjęć i poczytać ciekawostki, koniecznie obejrzyj nasz film, w którym pokazujemy wszystkie najważniejsze atrakcje Tower: Białą Wieżę, Klejnoty Koronne, Kruków, Krwawą Wieżę i wiele więcej. 📽️
