Empire State Building to nie tylko wieżowiec – to legenda architektury, symbol Nowego Jorku i jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków na świecie. Od momentu otwarcia w 1931 roku przyciąga turystów, filmowców i miłośników inżynierii z całego globu. Wyrasta dumnie ponad Manhattanem, przypominając o epoce, w której powstał – czasie Wielkiego Kryzysu, ale też niegasnącej wiary w przyszłość.
W tym zestawieniu znajdziesz 10 fatti affascinanti, które pokazują, dlaczego Empire State Building wciąż budzi podziw – zarówno jako cud techniki, jak i kulturalny symbol epoki.
1️⃣ Empire State Building – krótka historia i cel budowy
Empire State Building to jeden z najbardziej rozpoznawalnych wieżowców na świecie i niekwestionowany symbol Nowego Jorku. Powstał w latach Wielkiego Kryzysu jako dowód siły, ambicji i nowoczesności Stanów Zjednoczonych.
💠 Kiedy i dlaczego go zbudowano?
Budowę rozpoczęto 17 marca 1930 roku, a zakończono już 1 maja 1931 – w rekordowym tempie 410 dni. Wieżowiec powstał jako odpowiedź na wyścig wysokości między nowojorskimi gigantami: Chrysler Building i 40 Wall Street. Zleceniodawcą był magnat John J. Raskob, a projekt przygotowała pracownia Shreve, Lamb & Harmon. Empire State miał nie tylko przewyższyć konkurencję, ale stać się ikoną nowoczesnej Ameryki.
💠 Funkcja użytkowa i prestiżowa
Wieżowiec miał pełnić funkcję biurowca – oferował tysiące metrów kwadratowych nowoczesnej przestrzeni komercyjnej. Zarazem był pokazem możliwości technicznych i architektonicznych swoich czasów. W mediach często nazywano go „ósmym cudem świata” – był najwyższym budynkiem świata aż do 1971 roku.
💠 Znaczenie dla Nowego Jorku
Empire State Building stał się ikoną miasta niemal natychmiast po otwarciu. Był dowodem siły amerykańskiej gospodarki mimo kryzysu – i symbolem nadziei na lepszą przyszłość. Do dziś pozostaje jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji w Nowym Jorku oraz punktem orientacyjnym widocznym z wielu dzielnic miasta.
2️⃣ Imponujące rozmiary i architektura wieżowca
🔹 Chcesz zjeść z widokiem na Manhattan? Zajrzyj do naszego zestawienia:
👉 Ristoranti e bar panoramici a New York
Empire State Building zachwyca nie tylko swoją wysokością, ale i przemyślaną konstrukcją, która do dziś budzi podziw architektów i inżynierów. W chwili ukończenia był najwyższym budynkiem na świecie, a jego architektura w stylu art déco stała się wzorem dla kolejnych pokoleń twórców.
💠 Wysokość i liczby, które robią wrażenie
Budynek mierzy 381 metrów wysokości, a wraz z iglicą – 443 metry.
Ma 102 piętra, z czego większość to przestrzeń biurowa.
W konstrukcji użyto ponad 60 000 ton stali i 10 milionów cegieł, a fasadę pokrywają wapienie z Indiany.
Na jego budowę zużyto również ok. 730 ton aluminium i stali nierdzewnej, głównie do wykończenia wnętrz.
💠 Styl architektoniczny – art déco
Empire State to ikoniczny przykład stylu art déco – z charakterystycznym, zwężającym się ku górze kształtem, geometrycznymi zdobieniami i eleganckimi detalami.
Wnętrza zachwycają wykończeniem z marmuru, aluminium i chromowanych elementów.
Hol główny zdobi efektowna płaskorzeźba z profilem budynku, wykonana z metalu i bursztynowego szkła.
💠 Innowacje techniczne i funkcjonalność
Konstrukcja oparta na stalowym szkielecie pozwoliła na tak dużą wysokość i stabilność.
Budynek posiada 73 windy, które każdego dnia przewożą tysiące pracowników i turystów.
Już w latach 30. zainstalowano nowoczesny system wentylacji i ogrzewania, jak na tamte czasy – prawdziwa innowacja.
3️⃣ Skąd się wzięła nazwa „Empire State”?
Nazwa Empire State Building nie jest przypadkowa – odwołuje się do przydomka stanu Nowy Jork, który od XIX wieku określany jest mianem Empire State, cioè „stan imperium”.
💠 Geneza przydomka „Empire State”
Pochodzenie tego określenia nie jest do końca jasne, ale przypuszcza się, że termin „Empire State” został spopularyzowany dzięki George’owi Washingtonowi, który miał nazwać Nowy Jork „podstawą imperium”.
Z czasem określenie to zaczęło symbolizować potencjał gospodarczy, polityczny i kulturalny stanu – największego i najważniejszego w ówczesnych Stanach Zjednoczonych.
💠 Empire State jako duma Nowego Jorku
Gdy powstawał wieżowiec, nadanie mu tej nazwy miało wymiar ambitny i symboliczny – miał być reprezentacją potęgi całego stanu Nowy Jork, a zarazem jego najjaśniejszym punktem na mapie.
Była to również forma reklamy i budowania prestiżu – nazwa miała przyciągać uwagę, budzić dumę i kojarzyć się z czymś wyjątkowym.
💠 Znaczenie nazwy do dziś
Dziś Empire State Building to nie tylko nazwa budynku, ale znak rozpoznawczy całego miasta i stanu. Obiekt uosabia amerykański sen, technologiczną odwagę e architektoniczną elegancję.
Stał się tak popularny, że często mówi się o nim po prostu „Empire State” – bez potrzeby dodawania słowa „Building”.
4️⃣ Otwarcie budynku – symbol czasów Wielkiego Kryzysu
Choć Empire State Building jest dziś symbolem sukcesu i potęgi Nowego Jorku, jego początki przypadły na jeden z najtrudniejszych okresów w historii USA – Wielki Kryzys lat 30. XX wieku. Uroczyste otwarcie wieżowca odbyło się 1 maja 1931 roku i miało ogromne znaczenie społeczne, gospodarcze i psychologiczne.
💠 Otwarcie w cieniu kryzysu
Uroczystość otwarcia miała charakter oficjalny, ale pozbawiony hucznej fety – sytuacja ekonomiczna nie sprzyjała świętowaniu.
Symbolicznego przecięcia wstęgi dokonał prezydent Herbert Hoover, który uruchomił oświetlenie budynku zdalnie – z Waszyngtonu.
Pomimo recesji, budynek został ukończony przed terminem i poniżej budżetu, co uznano za ogromny sukces organizacyjny.
💠 Pusty kolos – „Empty State Building”
Ze względu na trudną sytuację gospodarczą, wiele pięter przez lata stało puste. Przez to nowojorczycy ironicznie nazywali go „Empty State Building”.
W pierwszych latach działalności wieżowiec przynosił straty, a pełne obłożenie najemców osiągnięto dopiero w latach 50.
💠 Nadzieja i duma narodowa
Mimo trudnych realiów, Empire State Building szybko zyskał status symbolu przetrwania i nadziei.
Był dowodem, że nawet w czasie kryzysu możliwe są śmiałe wizje, wielkie projekty i techniczny postęp.
Jego otwarcie pokazało, że Nowy Jork – i całe Stany Zjednoczone – nie zamierzają się poddać.
5️⃣ Wieżowiec w kinie – od King Konga po Spider-Mana
Empire State Building to nie tylko arcydzieło architektury, ale również jedna z największych ikon popkultury. Od dziesięcioleci pojawia się w filmach, serialach, grach i literaturze, stając się tłem dla spektakularnych scen i emocjonujących historii.
💠 King Kong – narodziny legendy
Pierwszym i najsłynniejszym filmem, który uwiecznił Empire State Building, był klasyk „King Kong” z 1933 roku.
To właśnie na szczycie tego wieżowca legendarny goryl stoczył swoją ostatnią walkę, zanim spadł na ulice Nowego Jorku.
Scena ta przeszła do historii kina i uczyniła budynek symbolem dramatycznych finałów i epickiej skali.
💠 Nowy Jork z lotu ptaka
Dzięki wysokości i charakterystycznemu wyglądowi, Empire State często pojawia się jako panorama miasta w dziesiątkach produkcji.
Zagrał w takich filmach jak: Bezsenność w Seattle, Dzień Niepodległości, Zakochany Nowy Jork, Elf, Spider-Man, Armageddon, Percy Jackson, Obcy w Nowym Jorku e molti altri.
Często jest wykorzystywany do efektów specjalnych – eksplozji, ataków kosmitów, superbohaterskich walk czy lotów nad miastem.
💠 Ikona nie tylko filmu
Empire State pojawia się również w serialach (Przyjaciele, Gossip Girl, How I Met Your Mother), grach komputerowych (Grand Theft Auto IV, Spider-Man), a nawet kreskówkach (Simpsonowie, Futurama).
Stał się uniwersalnym symbolem Nowego Jorku, rozpoznawalnym przez ludzi na całym świecie – niezależnie od języka i kultury.
6️⃣ Iluminacje – kolory z przesłaniem
🔹 Lubisz kulturę i sztukę bez wydawania fortuny? Poznaj najlepsze:
👉 Top 10 – darmowe muzea w Nowym Jorku
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Empire State Building są jego nocne iluminacje, które rozświetlają nowojorskie niebo w różnych barwach. To nie tylko ozdoba – światła mają znaczenie i często niosą za sobą ważny przekaz.
💠 Początki iluminacji
Pierwsze kolorowe oświetlenie pojawiło się w latach 30., ale prawdziwy przełom nastąpił w latach 60. i 70., kiedy wprowadzono dynamiczne schematy świetlne.
W 2012 roku budynek przeszedł modernizację – zainstalowano nowoczesny system LED, który umożliwia wyświetlanie ponad 16 milionów kolorów e animacje i efekty świetlne.
💠 Światła, które mówią
Kolory iluminacji są dobierane z myślą o konkretnych wydarzeniach, rocznicach, świętach narodowych, akcjach społecznych czy sukcesach sportowych.
Na przykład:
🔵 niebieski – z okazji Dnia Świadomości Autyzmu,
🌈 tęcza – podczas Pride Month,
⚪🔴 biało-czerwony – dla upamiętnienia Polski,
💚 zielony – na Dzień Świętego Patryka,
🎄 czerwono-zielony – w okresie Bożego Narodzenia.
Często kolory są wybierane w porozumieniu z fundacjami i organizacjami społecznymi.
💠 Nowoczesna technologia i synchronizacja
Iluminacje są sterowane komputerowo, a cały system umożliwia synchronizację np. z muzyką radiową (jak podczas pokazów z okazji Sylwestra).
Wieżowiec może również zmieniać kolory w czasie rzeczywistym, co czyni go wyjątkowym ekranem emocji i wydarzeń – niemal jak serce miasta bijące światłem.
7️⃣ Punkt widokowy – widok na całe NYC
🔹 Jeśli interesują Cię inne wyjątkowe widoki na Nowy Jork, sprawdź nasz przewodnik:
👉 Punti panoramici e terrazze a New York
Jedną z największych atrakcji Empire State Building są jego ponti di osservazione, z których roztacza się niezapomniana panorama Nowego Jorku. To obowiązkowy punkt każdej wizyty w tym mieście – zarówno dla turystów, jak i samych nowojorczyków.
💠 Dwa poziomy widokowe
Główny taras znajduje się na 86. piętrze – na wysokości około 320 metrów. To klasyczny punkt obserwacyjny na świeżym powietrzu, z którego można podziwiać Manhattan, Brooklyn, rzekę Hudson, Central Park, a przy dobrej pogodzie – nawet stan New Jersey i fragmenty Connecticut.
Na 102. piętrze znajduje się dodatkowy taras, przeszklony, z którego rozciąga się jeszcze szerszy widok – dla tych, którzy chcą wznieść się jeszcze wyżej (dosłownie i w przenośni).
💠 Popularność i liczby
Tarasy odwiedziło już ponad 110 milionów osób – to jedno z najczęściej fotografowanych miejsc na świecie.
Budynek otwarty jest codziennie – zazwyczaj od godz. 9:00 do 23:00 – a widok nocą, z milionami świateł miasta, robi niezapomniane wrażenie.
Na miejscu dostępne są audioguide, interaktywne wystawy i multimedialne ekspozycje o historii Nowego Jorku.
💠 Scena dla filmów, zaręczyn i wspomnień
Taras na 86. piętrze pojawił się w wielu filmach, np. Bezsenność w Seattle, Zakochany Nowy Jork o Anioł w Nowym Jorku.
To również miejsce tysięcy romantycznych zaręczyn, pamiątkowych zdjęć, a dla niektórych – spełnienia marzenia z dzieciństwa.
8️⃣ Pioruny i wypadki – fakty, które zaskakują
Empire State Building to nie tylko symbol miasta, ale też budowla, która na przestrzeni dekad stała się świadkiem – i uczestnikiem – zaskakujących wydarzeń, w tym uderzeń piorunów i tragicznych wypadków. Mimo to budynek pozostaje jednym z najbezpieczniejszych wieżowców na świecie.
💠 Uderzenia piorunów – niemal codzienność
Ze względu na swoją wysokość, Empire State Building przyciąga pioruny średnio 20–25 razy rocznie.
Zainstalowane systemy odgromowe skutecznie chronią konstrukcję – pierwszy zarejestrowany piorun uderzył w budynek… tego samego dnia, w którym go otwarto: 1 maja 1931 roku!
Na zdjęciach często widać błyskawice trafiające w iglicę – to już niemal legendarne ujęcia nowojorskich burz.
💠 Katastrofa lotnicza w 1945 roku
28 lipca 1945 roku, podczas gęstej mgły, bombowiec B-25 Mitchell uderzył w 79. piętro budynku.
Zginęło 14 osób, a część samolotu przebiła się przez wieżowiec i spadła na sąsiednie ulice.
Pomimo zniszczeń, konstrukcja budynku przetrwała uderzenie – a uszkodzone piętra zostały odbudowane w zaledwie kilka miesięcy.
💠 Bezpieczeństwo przede wszystkim
W ciągu ponad 90 lat istnienia Empire State przeszedł dziesiątki modernizacji z zakresu bezpieczeństwa.
Współcześnie spełnia wszystkie standardy przeciwpożarowe, ma rozbudowany system ewakuacji i monitoring całego obiektu.
To nie tylko ikona stylu, ale też przykład solidnej, wytrzymałej inżynierii.
9️⃣ Bieg na szczyt – nietypowa tradycja
Empire State Building Run-Up to jedna z najbardziej nietypowych i wymagających imprez sportowych na świecie. Od lat przyciąga zawodników z całego globu, którzy stają przed wyzwaniem – pokonać 1576 schodów prowadzących na 86. piętro.
💠 Historia biegu
Pierwsza edycja odbyła się w 1978 roku i od tego czasu bieg organizowany jest niemal co roku.
Zawodnicy startują z parteru i muszą jak najszybciej dotrzeć na taras widokowy – bez wind, tylko po schodach.
To nie tylko sport, ale także test wytrzymałości, motywacji i mentalnej siły.
💠 Najszybsi zawodnicy świata
Rekordy są imponujące – najszybsi zawodnicy pokonują trasę w niespełna 10 minut.
Wielokrotnymi zwycięzcami byli m.in. Australijka Suzy Walsham i Niemiec Thomas Dold, znani ze specjalizacji w biegach po schodach (tzw. tower running).
W biegu biorą udział zarówno zawodowi sportowcy, jak i amatorzy, celebryci czy przedstawiciele służb mundurowych.
💠 Symboliczne znaczenie
Dla wielu uczestników bieg jest czymś więcej niż rywalizacją – to osobisty cel, wyzwanie, często związane z akcją charytatywną.
Wydarzenie podkreśla unikatowy charakter Empire State Building – jako miejsca, które inspiruje nie tylko architekturą, ale i siłą ducha.
To też jedna z niewielu okazji, by legalnie… przebiec się po zamkniętych na co dzień klatkach schodowych legendy NYC.
🔟 Come arrivare e cosa vedere in zona
🔹 Podróżujesz z dziećmi? Zobacz, które miejsca w NYC najbardziej zachwycą najmłodszych:
👉 Le 10 migliori attrazioni per bambini a New York
Empire State Building znajduje się w sercu Manhattanu, przy słynnej 5th Avenue, na skrzyżowaniu z 34th Street. Lokalizacja sprawia, że dotarcie do niego jest łatwe z każdego miejsca w Nowym Jorku – niezależnie od tego, czy poruszasz się metrem, pieszo czy taksówką.
💠 Dojazd metrem i komunikacją miejską
Najbliższe stacje metra to:
🚇 34th Street–Herald Square (linie B, D, F, M, N, Q, R, W) – zaledwie 2 minuty pieszo.
🚇 33rd Street Station (linia 6) – około 5 minut spacerem.
W pobliżu znajdują się także przystanki wielu linii autobusowych oraz stacja kolejowa Penn Station (linie Amtrak, NJ Transit i LIRR).
💠 Cosa vedere nella zona?
Otoczenie Empire State Building to centrum turystyczne i handlowe Nowego Jorku. W zasięgu krótkiego spaceru znajdziesz:
🛍 Macy’s Herald Square – największy dom towarowy na świecie.
🌳 Bryant Park – zielona oaza wśród wieżowców.
📚 New York Public Library – z kultowymi lwami przy wejściu.
📍 Times Square – 10–15 minut pieszo, najlepiej wieczorem.
🛤 Grand Central Terminal – majestatyczny dworzec z gwiaździstym sufitem.
🏙 Koreatown – tętniąca życiem dzielnica restauracji, dosłownie za rogiem.
💠 Godziny otwarcia i bilety
Empire State Building jest otwarty codziennie, zazwyczaj od Dalle 9.00 alle 23.00., ale warto sprawdzić godziny na oficjalnej stronie przed wizytą.
Bilety można kupić online lub na miejscu – dostępne są wejściówki na 86. piętro, a także droższe opcje z dostępem do 102. piętra.
📌 Podsumowanie
Empire State Building to coś znacznie więcej niż tylko drapacz chmur. To ikona Nowego Jorku, symbol siły i ambicji amerykańskiego społeczeństwa, a także jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków na świecie. Jego historia – sięgająca czasów Wielkiego Kryzysu – pokazuje, że nawet w najtrudniejszych momentach można tworzyć rzeczy wielkie i ponadczasowe.
Zachwyca architekturą w stylu art déco, imponuje rozmiarami, inspiruje poprzez swoją obecność w filmach, kulturze masowej i… codziennym życiu mieszkańców Nowego Jorku.
Tarasy widokowe oferują niepowtarzalną panoramę miasta, a kolorowe iluminacje czynią z niego emocjonalny barometr wydarzeń lokalnych i światowych.
Dla jednych to cel turystyczny, dla innych – miejsce pełne wspomnień, inspiracji i symbolicznego znaczenia. Jedno jest pewne: Empire State Building nie da się pomylić z żadnym innym budynkiem na świecie.